VI Międzynarodowy Kongres Naukowy „Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej”, Kraków, 17-19 października 2024 r.

Fragment dekoracji zegara słonecznego z przedstawieniem słońca na półkolistej tarczy i częściowo zachowaną inskrypcją na wstędze, stan przed pracami zabezpieczającymi, 2023 r., fot. M. Myślicka

W dniach 16-19 października 2024 r. w Zamku Królewskim na Wawelu miał miejsce VI Międzynarodowy Kongres Naukowy „Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej”, współorganizowany przez Instytut Sztuki PAN, Instytut Badań nad Dziedzictwem Wielokulturowym Europy, Instytut Historii Sztuki UJ i Zamek Królewski na Wawelu.

18 października wygłoszony został referat pt. „Kompas malowany z indexem”. XVII-wieczny zegar słoneczny z fasady skrzydła kuchennego zamku królewskiego w Żółkwi. Badania i prace zabezpieczające prezentujący efekty badań historycznych i konserwatorskich oraz prac interwencyjnych przy fragmentach polichromii z przedstawieniem zegara słonecznego z zamku królewskiego w Żółkwi. Prezentację przygotowali Małgorzata Myślicka, Sylwia Svorová Pawełkowicz i Michał Witkowski. Projekt dotyczący dekoracji został przeprowadzony w 2023 r. przez Towarzystwo Wspierania Inicjatyw Badawczych i Konserwatorskich dzięki środkom finansowym przyznanym przez Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA z programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Ochrona Dziedzictwa Kulturowego za Granicą”.

Badania materiałowe zostały wykonane przez Laboratorium Konserwacji Sylwia Krystyna Svorová Pawełkowicz. Prace konserwatorskie przy polichromii zrealizowali Magdalena Skarżyńska i Dawid Szymański. Badania archiwalne i opracowanie historyczne wykonali Małgorzata Myślicka i Michał Witkowski. Badania i prace konserwatorskie zostały przeprowadzone we współpracy z zarządzającym obiektem Muzeum-rezerwatem „Zamek żółkiewski”, stanowiącym oddział Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuk im. B. Woźnickiego.

Wyniki badań materiałowych potwierdziły wnioski wyciągnięte na podstawie badań źródłowych dotyczące powstania dekoracji malarskiej zegara na elewacji skrzydła zachodniego zamku w ostatnich dekadach XVII w., w czasach panowania króla Jana III. Zachowany zegar słoneczny był jednym z kilku istniejących wówczas w Żółkwi instrumentów gnomicznych. Zegar zamkowy powstał na specjalnie przygotowanym podłożu, a pierwotna polichromia została namalowana techniką al fresco. W trakcie prac konserwatorskich wzmocniono strukturę tynku i zabezpieczono warstwy malarskie dekoracji, co w przyszłości umożliwi wykonanie opracowania malarskiego retuszy i rekonstrukcję brakujących fragmentów.